Samen met haar vader (65) zit Roos* (40) aan tafel in het voorhuis van de boerderij ergens in de Achterhoek. Een jaar of vier geleden was hij er een stuk slechter aan toe. De dierenarts trof hem in de woonkamer aan, liggend naast de kachel, te moe om op te staan. Samen met Zorg Om Boer en Tuinder en zijn familie kreeg hij zijn leven weer op de rails.
De dierenarts maakte zich zorgen, dacht dat er meer aan de hand was en nam contact op met de regiocoördinator van Zorg om Boer en Tuinder. Agnes te Molder, vrijwilliger bij Zorg Om Boer en Tuinder, nam telefonisch contact op met de vader van Roos. Daarna ging ze een paar keer koffie bij hem drinken om kennis te maken en een vertrouwensrelatie op te bouwen. Agnes overtuigde de vader van Roos naar de huisarts te gaan, want hij was ernstig vermoeid en vergeetachtig. De huisarts constateerde ernstige vitaminetekorten. Ook ging de agrarisch maatschappelijk werker/psycholoog een paar keer bij hem langs. Het voorstel om verder onderzoek te doen, wilde hij liever niet. De praktijkondersteuner van de huisarts kwam daarna een paar keer langs. Ook de wijkconsulente van de gemeente werd ingeschakeld en gaf een indicatie voor huishoudelijk hulp.
Kinderen niet betrekken
‘Ik dacht dat ik met een alleenstaande gescheiden man zonder kinderen te maken had, maar hij wilde zijn kinderen buiten de problemen houden. Pas na driekwart jaar stond hij het toe om zijn kinderen te betrekken bij de problematiek. Eén dochter woont in het buitenland. De andere drie dochters en een zoon wonen allemaal binnen een straal van tien kilometer’, vertelt vrijwilliger Agnes.
Roos: ’We hebben als familie regelmatig contact met elkaar, maar mijn vader wilde ons absoluut niet belasten. Hij dacht het gaat vanzelf wel over. Ik weet nog goed dat Agnes mij belde op mijn werk. Dat was in februari 2015. Ze stak haar verhaal af. Ik dacht: over welke man heeft ze het; dat gaat niet over mijn vader. Na een uur zei ik: ‘Ik wil het even laten bezinken en bel je morgen terug.’ ’s Avonds kwamen mijn zussen en broer bij mijn vaders broer samen voor een soort crisisoverleg om te bespreken wat er nu eigenlijk aan de hand was. Toen vielen de eerste honderd stukjes van de puzzel van 1000 stukjes op hun plek. Iedereen had wel iets gemerkt, maar had geen compleet beeld. Bovendien wilde iedereen mijn vader in zijn waarde laten en hem geen normen opdringen. Gaandeweg was hij in deze situatie beland en zijn we daar als gezin schijnbaar langzaam aan in meegegroeid. Na het crisisoverleg, planden we het eerste reguliere familieoverleg met Agnes vanuit de ZOB erbij. We maakten samen met mijn vader en Agnes afspraken over onder andere schoonmaak, maaltijdvoorziening en administratie. Inmiddels is er een keer per week huishoudelijke hulp en maakt hij drie keer per week gebruik van een maaltijdvoorziening voor loonwerkers. Daardoor zijn er een aantal contactmomentjes per week.’ Dit familieoverleg was de eerste van een hele serie overleggen. Iedere keer weer met in ieder geval Agnes erbij. Later schoof ook vrijwilliger Henk Slagman aan.
Stoppen of doorgaan
‘Daarna zijn we bedrijfsmatig gaan kijken. Mijn vader had 60 koeien en er waren regelmatig problemen met de kwaliteit van de melk. Soms werd de melk niet opgehaald en zo ontstond een inkomensprobleem. We hebben in eerste instantie een aantal zaterdagen met elkaar schoongemaakt om de melkkwaliteit weer op peil te kunnen brengen. Dat bleek echter niet de oplossing’, blikt Roos terug
‘Het was opvallend dat het overleg en de samenwerking tussen de kinderen zo goed was. Ieder was heel bereidwillig om te helpen, aldus Agnes. Toen kwam de fase om te kijken hoe het verder moet. Stoppen of doorgaan? Dat speelde in 2015 en 2016. Bij dit soort situaties is het heel belangrijk om met de persoon en de situatie mee te gaan en niet harder te lopen dan de persoon zelf’, weet Agnes.
‘Mijn vader wilde wel van de koeien af, maar niet van de boerderij. Hij wilde graag boer blijven. Samen met de accountant rekenden we een aantal scenario’s door. Deze fase was voor mij persoonlijk best pittig, want ik had, samen met mijn broer, de minste parate agrarische kennis. Dat is ondertussen wel anders geworden. Voor ons allen stond het belang van mijn vader constant voorop. Ook riepen we hulp in van een makelaar als onpartijdige derde. Uiteindelijk bood in 2017 de stoppersregeling uitkomst. Door het hele proces dat zich daarvoor had afgespeeld, wist mijn vader vrij snel dat hij hier aan mee wilde doen en kijkt hij goed op deze ingrijpende beslissing terug’.
Draai gevonden
‘In het voorjaar van 2017 gingen de koeien weg. Wel heeft mijn vader 20 hectare gehouden voor mais en grasland. Zo heeft hij, naast de gebruikelijke klussen om het huis, toch nog wat om handen. Mijn oom komt elke vrijdag bij mijn vader op de boerderij om een kopje koffie te drinken en samen klusjes te doen en blijft tot in de middag. Verder heeft hij gelukkig een redelijk druk sociaal leven en is hij gek met zijn honden. Langzaam aan vindt hij zijn draai weer. Als familie zijn we achteraf erg blij met de tussenkomst van Zorg Om Boer en Tuinder. De rol die Agnes als begeleider innam, is voor ons gezin en in het bijzonder voor mijn vader goud waard geweest’, besluit Roos.
*Op verzoek van de geïnterviewden worden ze niet met volledige naam in dit artikel genoemd. De naam van de dochter is gefingeerd.
Dit interview is opgetekend door Rina Scharpert.