Half maart is de campagne ‘Ik kan het zelf (niet meer)’ van TABOER gestart. LTO Noord en stichting Zorg om Boer en Tuinder (ZOB) willen met deze campagne het taboe doorbreken dat rust op de ‘zachte kant’ van het agrarisch ondernemerschap. „Praten over technische en economische resultaten is geen probleem, maar mentale zorgen bespreken is een ander verhaal”, aldus Teun de Waard, ZOB-coach.
‘Jonge ondernemers zoeken eerder mentale steun dan oudere’
Is qua hulpvraag deze crisis anders dan andere?
„Elke crisis heeft een eigen dynamiek en accenten. Het is niet te voorspellen welke bedrijven getroffen
worden. Vaak is het een samenloop van problemen, maatschappelijke zoals problemen met energie, biodiversiteit en beschikbaarheid van gewasbeschermingsmiddelen, aangevuld soms met teeltproblemen en/of persoonlijke omstandigheden. Kenmerkend voor de huidige crisis is de grote mate van onzekerheid voor veel ondernemers.”
Waarom is aandacht aan mentale weerbaarheid belangrijk?
„Mentale weerbaarheid ontstaat wanneer je als ondernemer in staat bent alle processen uit de omgeving en op je bedrijf te overzien en je een flink aantal mogelijkheden ziet de huidige en toekomstige problemen op te lossen. Dat geeft zelfvertrouwen en maakt weerbaar. De energiecrisis heeft de tuinbouw overvallen. Niet elk bedrijf is in staat hierop te anticiperen door te verduurzamen of minder energie te gebruiken.”
Hoe groot is de taboe om erover te praten? Verschilt dit per sector?
„Praten over technische en economische resultaten is geen probleem. Van geheel andere orde is de vraag: ’Vertel eens, hoe gaat het nu echt met jouw en je bedrijf?’ Om die vraag wordt met een wijde boog heen gelopen, dat deel je niet met collega’s. In de ervaring van Zorg om Boer en Tuinder zijn de verschillen tussen sectoren minimaal. Helaas zien we dat in alle sectoren er ondernemers zijn die geen uitweg meer zien en een definitief besluit over hun leven nemen.”
Staan ondernemers tegenwoordig meer open voor hulp bij mentale problemen?
„Er is een generatieverschil waarneembaar. Voor oudere ondernemers is zoeken van hulp lastig, vrouwen en de jongere generatie doen dat sneller.”
Is het beter praten met iemand met verstand van de sector?
„Regelmatig zoeken ondernemers eerst hulp buiten de sector. Vaak is hun ervaring dat zij niet begrepen worden. De eigenheid van een tuinbouwonderneming, de dynamiek van een teelt, de samenhang tussen bedrijf en gezin begrijpen erg veel mensen buiten de sector niet. Omdat de hulpvrager zich niet begrepen voelt, wordt dat contact vaak snel beëindigd. En blijft de ondernemer met zijn probleem achter.”
Waarom is tijdig hulp inschakelen
van belang?
„Er is een soort wetmatigheid: hoe eerder hulp ingeroepen wordt hoe sneller het probleem of de problemen opgelost zijn. Helaas is dat niet
de realiteit, waardoor het zoeken van een oplossing lastiger is en langer duurt.”
Wat als hulp door ondernemers in de
wind wordt geslagen?
„De ondernemer weegt zelf af of de gevonden oplossing zinvol is en past bij hem en zijn bedrijf. Natuurlijk kunnen de ZOB-vrijwilligers niet alle problemen oplossen. Wanneer nodig en wenselijk kunnen ze wel helpen bij het zoeken naar de juiste organisatie.”
Tekst Peter van Leth
Beeld Lies Mesu
Bron Vakblad voor de Bloemisterij 8 [2023]